Fasil Ghebbi: 17. Yüzyılda Etiyopya’nın Gücünü Bize Kanıtlayan Kale

Fasil Ghebbi, Etiyopya’nın kuzey batısındaki Amhara bölgesindeki Gondar şehrinde bulunan bir kaledir. Kale 17. yüzyılda kurulmuş ve 19. yüzyıla kadar Etiyopya hükümdarlarının kraliyet sarayı olarak hizmet vermiştir. Kale, İmparator Fasilides tarafından kurulmuş olmasına rağmen, halefleri de kraliyet kompleksine kendi yapılarını eklemişlerdir.

Sonucunda burası, devasa kuleleri ve kale burçlarındaki heybetli siperleriyle sanki Ortaçağ Avrupa’sından bir parça Etiyopya’ya taşınmış gibi görünmeye başlamıştı. Nitekim bu nedenle de Fasil Ghebbi “Etiyopya’nın Camelot’u” (Efsanelerde Kral Arthur’un kalesi ve sarayı olarak geçen Camelot’a atfen) olarak da anılır.

Fasil Ghebbi, içinde saraylar, kiliseler ve manastırlar gibi çeşitli binaların bulunduğu bir duvar ile çevrili durumda idi. Gondar şehri 19. yüzyılda geriledi. Sonuç olarak, Fasil Ghebbi de gözden düştü ve zaman içinde bir harabeye döndü. Bununla birlikte, kompleksin yapılarının çoğu hayatta kaldı ve kale bugün UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yerini aldı.

Ethiopian
Fasilides olarak da bilinen Fasil, 17. yüzyılda yaşamış bir Etiyopya imparatoruydu. Fasilides, Etiyopya Ortodoks Kilisesi için birçok kilise inşa etti. 
Bunlar arasında Gondar’daki 44 kilisenin en eskilerinden bazılarının yanı sıra Axum’daki St Mary of Zion Katedral Kilisesi bulunmaktadır.

Fasil Ghebbi 900 Metrelik Taş Duvar Muhafaza İçinde Kapalı

Fasil Ghebbi Gondar Region 1

Fasilides’in saltanatından önce, Gondar Etiyopya’nın başkenti değildi. Nitekim imparatorluğun bir başkenti bile yoktu. Bunun nedeni, Etiyopya İmparatorluğu’nun yöneticilerinin geleneksel olarak kendi topraklarında seyahat halinde olmaları idi. Bu, imparatorun kraliyet kampını kurduğu her yerin başkent olacağı anlamına geliyordu.

Fasilides, saltanatının ilk yıllarında bu geleneği bizzat sürdürdü. Ancak 1636 civarında, imparator bu gelenekten vazgeçti. Sonrasında da Gondar’ı imparatorluğunun başkenti olarak ilan etti. Ancak Gondar’ın neden Fasilides tarafından başkent olarak seçildiği açık değildir. Bir rivayete göre adı G harfi ile başlayan bir yerde Etiyopya başkentinin kurulacağına dair bir kehanet varmış. Bunun sonucunda Etiyopya’da 16. ve 17. yüzyıllarda isimleri G ile başlayan yerlerin çoğalması yaşanmıştır. Gondar dışında, G ile başlayan iki Etiyopya yeri Guzara ve Gorgora’dır.

gondar
Gondar  Etiyopya’nın kuzey batı kesiminde, Amhara bölgesinde yer almaktadır. Şehir, Etiyopya’nın şu anki başkenti olan Addis Ababa’nın yaklaşık 725 kilometre kuzeyindedir ve deniz seviyesinden 2133 metre yüksekliktedir. Görselde, Gondar şehrinin panorama görünümü ve Afrika’nın Camelot’u olarak bilinen Fasil Ghebbi’nin konumunu görüyorsunuz.

Kale, 12 farklı girişi bulunan 900 metrelik (0,6 mil) bir taş duvarla çevrilmiş durumdadır. Ayrıca kaleyi çevresine bağlayan üç adet köprü de vardır. Bu duvarların içinde ise 7 hektarlık (17.5 dönüm) bir alana yayılmış çeşitli yapılar bulunur. Bu binaların en eskisinin, Fasilides’in kendisi tarafından yaptırıldığı için Fasilides Sarayı olarak da bilinen Enqualal Gemb olduğu düşünülmektedir. Enqualal Gemb, giriş kapısının hemen yanında bulunur ve 32 metre yüksekliktedir.

Yerleşkede ayrıca üç kilise de (manastırlarla birlikte) vardır. Bunlar Debre Berhan Selassie, Qusquam ve Gorgora’dır. Bu kiliselerin hepsi, Etiyopya Ortodoks Kilisesi’nin öneminin bir göstergesi olarak görkemli bir şekilde dekore edilmiştir.

Günümüzde Fasil Ghebbi

slider2
Fasil Ghebbi’deki en eski bina, Fasilides Sarayı olarak da bilinen Enqualal Gemb’dir. Sarayın mazgallı bir korkuluğu ve yumurta biçimli kubbeleri olan dört kulesi vardır. Bu nedenle de, Enqualal Gemb, Yumurta Kalesi olarak da bilinir. Kalenin Hintli bir mimarın eseri olduğu sdüşünülmektedir. Mimaride Hint unsurlarına ek olarak, Portekiz, Mağribi ve Aksumite etkileri de tespit edilmiş ve Enqualal Gemb’i eklektik bir eser haline getirmiştir.

1935’te Etiyopya İmparatorluğu İtalya tarafından işgal edildi. Bu, Etiyopya’nın 1936’dan 1941’e kadar İtalyanlar tarafından işgal edilmesiyle sonuçlandı. Bu dönemde Fasil Ghebbi, işgal kuvvetleri tarafından karargah olarak kullanıldı. İkinci Dünya Savaşı sırasında Etiyopya İtalyanlardan kurtarıldı. Ancak Fasil Ghebbi’deki bazı yapılar İngilizler tarafından bombalandı ve ağır hasar gördü.

Bugün Fasil Ghebbi bir turistik yer. Kraliyet kompleksinin tarihi ve kültürel önemi, 1979’da kazandığı UNESCO Dünya Mirası Alanı statüsüne yansır. Günümüzde Fasil Ghebbi’deki yapıların çoğu harabeye dönüşmüş olsa da, hala önemli anıtlardır. Burası bir zamanlar imparatorluklarını Gondar’dan yöneten Etiyopya imparatorlarının gücünün bir kanıtı olarak durmaktadırlar.


Bu yazılarımıza da göz atmanızı öneririz.


Kaynaklar ve ileri okumalar:

YolveMacera

Sibel Çağlar

Merhaba. Matematik öğretmeni olarak sürdürdüğüm hayatıma ilerleyen süreçte doğa sporlarını ve içerik üreticiliğini eklemeyi tercih ettim. Bilim, tarih ve coğrafya ilgi alanlarımın başında geliyor. Severek üretiyorum ve ürettiklerimi yayınlıyorum. Yolculuğumda bana eşlik ettiğiniz için teşekkürler.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu